Tekafül sigortacılığı ile ilgili yeni bir kitap

Katılım finansın temel saç ayaklarından biri olan katılım sigortacılığı (tekâfül) konusunu ele alan 40 Soruda Tekâfül (İslamî Sigorta) kitabı İktisat Yayınları’ndan okuyucuyla buluştu.

İktisat Yayınları’ndan okuyucu ile buluşan kitabın yazarı ise Şanbaz Yıldırım oldu.

İslam iktisadı ile ilişkili uygulama ya da kurumlarla ilgili okuyucunun sorularına kısa, pratik ve nitelikli cevapların verildiği kitaplardan oluşan “40 Soruda Bilinmesi Gerekenler” dizisinin dokuzuncu kitabı olan bu eserde tekâfül konusu çeşitli yönleriyle 40 soru etrafında ele alınıyor.

İnsan varlığı boyunca her daim risklere maruz kalmıştır. Buna karşılık riskin vuku bulması sonucu ortaya çıkan zararları ortadan kaldırmak amacıyla sigorta kavramı geliştirilmiştir. Tekâfül sigortası insanlara İslâmî finans ilklerine uygun bir şekilde sigorta ihtiyacını karşılama imkânı sunmaktadır. Çünkü tekâfül sisteminde tüm süreçler İslam hukuk ilkelerine uygun hareket etmek durumundadır.

Kitap böylesine önemli bir konuyu bir bütün olarak ele almış; tarihinden uygulanışına ve etrafında oluşan sistem ve söylemlere kadar geniş bir alanı kapsamıştır.

• ISBN: 978-605-71112-7-2
• Baskı: 1. Baskı
• Sayfa Sayısı: 120
• Yayın No: 74
• Dizi No: 9
• Ebat: 13×23
• Çıkış Tarihi: Temmuz 2022

Kitabın önsözü şu şekildedir;

Bu kitapta tekâfül konusu incelenmektedir. Yazım sürecinde geleneksel akademik usulden farklı bir metot takip edilmiştir. Konu “kırk soru” çerçevesinde belli başlıklar altında bir araya getirilmiş, her bir soruya verilen cevap okuru sıkmamak adına 350-400 kelime ile sınırlı tutulmuştur. İnsan varlığı boyunca her daim risklere maruz kalmıştır. Kaybetme ve kaybetmeme ihtimalinden ibaret olan risk, insanın canına ve malına ilişerek onu tehdit eden bir unsur olmuştur. Buna karşılık riskin vuku bulması sonucu ortaya çıkan zararları ortadan kaldırmak amacıyla sigorta kavramı geliştirilmiştir.

İslam hukukçularına göre sigorta temelde ticari sigorta ve tekâfül (katılım) sigortası olmak üzere iki kısma ayrılmaktadır. İslam dünyasında ticari sigortaya olan eleştirel yaklaşımlar zamanla ona bir alternatif olan tekâfül (katılım) sigortasını ortaya çıkarmıştır. Tekâfül ile İslam hukukuna uygun riskler sigortalanmakta; toplanan primler ve diğer varlıklar İslamî finans ilkelerine uygun alanlarda değerlendirilmektedir. Öte yandan tekâfül şirketlerinde, tekâfül sisteminin İslamî finansa uygun hareket etmesini temin etmekle görevli olan danışma komiteleri bulunmaktadır.

Eserde, ele alınan soru ve cevaplar üç temel bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde okurda temel bir altyapı oluşturmak için sigortanın ne olduğuna dair genel bir fikir oluşturacak olmazsa olmaz sorular ele alınmıştır. Bu çerçevede sigortanın tanımı, tarihi, çeşitleri, unsurları -özellikle risk kavramı-, İslam tarihinde sigortaya benzeyen uygulamalar ve İslam hukukçularının sigortaya dair temel görüşleri ele alınmaya çalışılmıştır. İkinci bölümde genel olarak tekâfül sisteminin işleyişi tasvir edilmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda tekâfül’ün tanımı, tekâfül-katılım sigortası kavram ilişkisi, tekâfül’de yer alan taraflar ve bu tarafların birbiriyle olan fıkhi ilişkileri, tekâfül’de uygulanan modeller, tekâfül’e konu olan riskler ve bu risklerin türleri ile tekâfül’le ilişkisi olan BES, retakafül-reasürans gibi konular ele alınmıştır.

Son olarak üçüncü bölümde, akademi ile sektörde tartışmalı ve güncel olan konular irdelenmiştir. Örneğin tekâfül sigortasında taraflar arasında iddia edildiği gibi teberru sözleşmesi mi yapılmaktadır? Yapılmıyorsa taraflar arasında nasıl bir sözleşme kurulmaktadır gibi sorular yanıtlanmıştır. Öte yandan ideal bir tekâfül sigortası kurulması için yapılması gerekenler ile finansal teknolojilerin tekâfül’e etkisi gibi konular incelenmeye çalışılmıştır.

Yazar Hakkında: Şanbaz Yıldırım

Nevşehir’in Ağıllı Köyünde doğan Şanbaz Yıldırım, 2017 yılında Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesinden mezun oldu. 2020 yılında İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İslam Hukuku Anabilim Dalında “Ticari ve katılım (tekafül) sigortacılığında tarafların fıkhi durumunun incelenmesi” konusu ile yüksek lisansını tamamladı. Şuanda İstanbul Üniversitesi İslam Hukuku Anabilim Dalında doktora eğitimine devam etmektedir.

2018-2021 yılları arasında Ziraat Katılım Bankası Danışma Komitesinde uzman olarak görev yapmıştır. Hâlihazırda Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi Katılım Finans Dairesi Başkanlığında görev yapmaktadır. Arapça ve İngilizce bilmektedir.